Tái Hình Dung Hệ Thống Thực Phẩm: Giới Thiệu Câu Lạc Bộ Tiêu Dùng Vcil (Vcil Consumers Club)

Ngày nay, hệ thống thực phẩm công nghiệp hiện đại đã khiến mối quan hệ giữa người sản xuất và người tiêu dùng trở nên xa cách và vô danh. Thay vì trực tiếp biết được ai là người trồng rau, nuôi cá hay làm ra từng sản phẩm trên bàn ăn, chúng ta chỉ thấy những gói hàng đóng hộp, những thương hiệu lớn trên kệ siêu thị. Hệ thống này vận hành theo chuỗi cung ứng dài, từ nhà cung cấp, nhà sản xuất, khâu phân phối đến bán lẻ rồi mới đến tay người tiêu dùng. Chính sự tách rời và phức tạp này đã khiến chúng ta mất đi quyền kiểm soát, không thể biết thực phẩm mình tiêu thụ được trồng và sản xuất ra sao, có an toàn, thân thiện với môi trường và tôn trọng con người hay không.

Gốc rễ của vấn đề không chỉ nằm ở sự tiện lợi hay quy mô sản xuất, mà chính là cơ chế thị trường hiện tại hoạt động theo hướng sản xuất đại trà, thiếu sự kết nối chặt chẽ giữa cung và cầu thật sự, gây ra nhiều hệ quả tiêu cực. Một mặt, người tiêu dùng bị cô lập khỏi nguồn gốc thực phẩm, mất đi khả năng lựa chọn sáng suốt; mặt khác, sự thiếu liên kết này dẫn đến sản xuất dư thừa, phân phối không hiệu quả và lãng phí thực phẩm nghiêm trọng. Ví dụ, ở Nghệ An, ngay cả khi dưa hấu và dưa hồng vào chính vụ chín rộ khắp cánh đồng, nông dân vẫn không bán được, phải bày dưa bên lề đường chờ người mua lẻ. Sản xuất không bám sát nhu cầu thực tế dẫn đến cảnh dư thừa, ế ẩm, thất thoát thực phẩm ăn được, trong khi người nông dân chịu thiệt hại nặng nề.

Ngoài ra, thực phẩm “sạch” – canh tác hữu cơ, không hóa chất, thân thiện với môi trường – thường có giá cao, trở thành đặc quyền của số ít người có thu nhập cao thay vì là lựa chọn phổ biến cho cộng đồng. Đây là nghịch lý lớn của hệ thống hiện tại: thực phẩm lành mạnh lại trở nên xa xỉ, trong khi thực phẩm công nghiệp rẻ tiền nhưng gây hại sức khỏe và môi trường lại tràn ngập thị trường.

Trước thực trạng ấy, Vcil Community xây dựng “Câu lạc bộ Tiêu dùng (Consumers Club)” như một giải pháp thay thế: một mô hình đảo ngược mối quan hệ tiêu dùng – sản xuất.

Thay vì là người mua thụ động, hội viên của Câu lạc bộ sẽ trở thành người tiêu dùng chủ động: nói cho nhà sản xuất biết chính xác họ cần gì, mong muốn tiêu chuẩn sản xuất như thế nào, và cam kết mua hàng theo thỏa thuận minh bạch.

Nguyên tắc “trực tiếp từ nhà sản xuất” tạo ra một mối quan hệ hai chiều, gắn kết và có trách nhiệm hơn. Người tiêu dùng không còn là khách lạ ẩn danh mà trở thành bạn đồng hành của nhà sản xuất. Nhà sản xuất cũng không còn bán hàng đại trà vô danh mà phải đáp ứng nhu cầu cụ thể của cộng đồng và duy trì uy tín cá nhân.

Câu lạc bộ Tiêu dùng Chánh niệm là không gian dành riêng cho hội viên Vcil Community, để cùng lan tỏa:

• Tiêu dùng chánh niệm (mindful consumption): biết mình mua gì và tại sao.

• Tiêu dùng có đạo đức (ethical consumption): cân nhắc tác động lên con người và môi trường.

• Lối sống tái tạo (regenerative living): hỗ trợ những hệ thống kinh tế có khả năng phục hồi và phát triển bền vững.

Câu lạc bộ kết nối trực tiếp với các doanh nghiệp xã hội, sáng kiến địa phương và nhà sản xuất cung cấp sản phẩm/dịch vụ hữu cơ, lành mạnh, thân thiện môi trường. Đây là những đối tác không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng hơn và một hệ sinh thái có khả năng tái sinh.

Điểm khác biệt của Consumers Club không chỉ ở việc mua rẻ hơn hay mua cùng nhau, mà ở việc kiến tạo một thị trường minh bạch và nhân văn.

• Hội viên đặt hàng tập thể giúp giảm chi phí, đảm bảo đầu ra cho nông dân và giá hợp lý cho người mua.

• Nếu chưa có sẵn sản phẩm đạt chuẩn về sức khỏe, môi trường và đạo đức, Câu lạc bộ sẽ chủ động thương lượng và hợp tác với nhà sản xuất để đặt hàng riêng, cùng định hình cách sản xuất.

• Đây là quá trình đồng kiến tạo (co-creation), biến mỗi giao dịch mua bán thành một lựa chọn có ý nghĩa và một bước đi cụ thể hướng tới thay đổi hệ thống.

Để đảm bảo minh bạch và nuôi dưỡng mối quan hệ tin cậy giữa người tiêu dùng và người sản xuất, Câu lạc bộ Tiêu dùng hoạt động dựa trên các nguyên tắc sau:

1.Nguồn gốc sản phẩm và tên nhà sản xuất luôn rõ ràng cho người tiêu dùng.

2.Người tiêu dùng được thông tin đầy đủ về phương pháp sản xuất.

3.Khuyến khích gặp gỡ và trao đổi giữa hai bên – thông qua thăm trang trại, nhà máy sản xuất, hoặc các sự kiện do Câu lạc bộ tổ chức. Điều này giúp chia sẻ kinh nghiệm, thấu hiểu và đáp ứng nhu cầu lẫn nhau.

Cách hoạt động của Vcil Consumers Club

Hiện tại, Vcil Community sẽ thu gom đơn đặt hàng từ hội viên theo chu kỳ 2 tuần/lần. Sau khi tổng hợp nhu cầu, Vcil sẽ kết nối với các nhà cung cấp, nhà sản xuất phù hợp để gửi hàng theo đơn đặt hàng thực tế.

Về lâu dài, khi cộng đồng hội viên xác định được lượng tiêu thụ ổn định theo từng năm, chúng ta có thể chủ động đặt hàng trước với các bác nông dân và nhà sản xuất – dựa trên chính nhu cầu thực tế của mình. Việc này không chỉ giúp người tiêu dùng tiếp cận sản phẩm chất lượng với mức giá hợp lý, mà còn giúp nhà sản xuất lên kế hoạch canh tác, sản xuất phù hợp, tránh dư thừa và lãng phí.

Mô hình này tạo ra một mối quan hệ hai chiều tin cậy: người tiêu dùng không còn bị động trong lựa chọn, còn người sản xuất được đảm bảo đầu ra ổn định. Đây chính là cách chúng ta cùng nhau xây dựng một hệ thống thực phẩm minh bạch, công bằng và bền vững hơn cho cộng đồng.

Lưu ý: Người nhận sẽ thanh toán phí vận chuyển khi nhận hàng. Bên cạnh đó, để tiết kiệm chi phí giao hàng, mọi người có thể cùng đặt hàng chung (ví dụ như các anh chị ở Sài Gòn đặt chung một đơn hàng).

Hiện tại Vcil Consumer Club đang có những mặt hàng sau:

• Lúa mùa Tư Việt

• Muối Sahu

• Nước mắm Mân Thái

  
  

Hiện tại Câu Lạc Bộ Tiêu Dùng Vcil chỉ dành cho Hội viên. Anh chị có thể tham gia câu lạc bộ bằng cách tham dự Hội viên tại đây

-----------------------

Nguồn tham khảo: https://dantri.com.vn/lao-dong-viec-lam/chinh-quyen-nho-mang-xa-hoi-giai-cuu-dua-cho-nong-dan-20250609122720385.htm