MÔ TẢ CHƯƠNG TRÌNH
Phần lớn chúng ta đều được dạy rằng chúng ta phải đi học đàng hoàng, để có một công việc tử tế, tức là một công việc có thể giúp chúng ta kiếm "bộn" tiền. Đằng sau việc nỗ lực vào những ngôi trường tốt hay phấn đấu trong công việc là để có một cuộc sống "tốt đẹp hơn"; mà tốt đẹp hơn ở đây có nghĩa là thoải mái và ít lo lắng về tiền bạc, bớt bận tâm chuyện cơm áo gạo tiền; bằng cách "kiếm được nhiều tiền hơn" để có được tài chính dồi dào và sự tự do lựa chọn.

Tuy nhiên, nền tảng giáo dục mà chúng ta nhận được ở trường phần lớn chỉ là kiến thức về học thuật và chuyên môn, rất hiếm môi trường giáo dục nào trang bị cho chúng ta những bài học và trải nghiệm đầy đủ về tài chính cá nhân. Phần lớn những tư duy về tiền bạc chúng ta đều phải tự học qua trải nghiệm và học được từ bố mẹ, từ môi trường xung quanh, một cách có ý thức hoặc vô thức.

Thế là mọi người đều cùng nhau lao ra đường để "kiếm tiền", để rồi rơi vào một "rat race", một vòng tròn luẩn quẩn và vô tận của việc đi kiếm tiền, theo đuổi tiền và tiêu xài tiền. Bất kể chúng ta có được tăng lương bao nhiêu đi chăng nữa thì vẫn có cảm giác không đủ để dùng, nói chi cho những dự định tài chính xa hơn như là mua nhà hay tự do du lịch vòng quanh thế giới.

Những hệ lụy như trên bắt nguồn từ việc thiếu một kế hoạch tài chính cá nhân chặt chẽ và lựa chọn tài chính phù hợp. Nguyên nhân gốc rễ lại là việc thiếu kiến thức, thái độ và kỹ năng tài chính cá nhân đúng đắn. Hiểu biết tài chính cá nhân giúp một người kiểm soát chi tiêu tốt hơn, từ đó đi đúng hướng trong việc đạt được mục tiêu tài chính dài hạn, hay chủ động ứng phó dễ dàng với các rủi ro tài chính bất ngờ trong cuộc sống. Việc hiểu biết này tạo tiền đề cho các lựa chọn tài chính thông minh như biết khi nào nên vay nợ, mua nhà, đầu tư vào sản phẩm tài chính phù hợp với hoàn cảnh. Từ đó mang lại cho chúng ta cảm giác “an tâm” và tự do hơn khi nhắc đến chữ “tiền bạc”.

Tiền không chỉ nằm trong ví hay con số trong tài khoản ngân hàng. Nó nằm trong tiềm thức, trong những nỗi lo về tương lai, trong những cuộc cãi vã gia đình, trong ước mơ tự do và cả nỗi sợ thiếu thốn. Không ít người trong chúng ta lớn lên đã chứng kiến Ba Mẹ cãi nhau về chuyện tiền bạc; hay bà con cô chú cũng có không ít những mâu thuẫn phát sinh liên quan đến tiền bạc, tài sản. Đâu đó chúng ta cũng chứng kiến bản thân mình hay một người thân quen nào đó đã đôi lần khổ sở vì có rất lựa chọn trong cuộc sống do thiếu năng lực tài chính. Những trải nghiệm đó hình thành nên quan điểm, ý thức, cảm xúc, mối quan hệ và cả những sang chấn của chúng ta đối với tiền. Phần lớn các trường hợp, những trải nghiệm này tạo ra mối quan hệ không lành mạnh đối với tiền, cho dù đó là cảm giác bất an luôn muốn tích trữ, có thêm tiền bằng mọi giá, hay cảm giác xa lánh, cho rằng tiền là tội lỗi. Đó còn là cảm giác dửng dưng với tiền hoặc tiêu xài phung phí một cách thiếu kiểm soát. Chúng tôi tin rằng, việc chữa lành những sang chấn về tiền, thiết lập mối quan hệ lành mạnh và phát triển trí tuệ cảm xúc đối với tiền là một trong những phải làm để đảm bảo chúng ta có một cuộc sống tài chính thật sự hạnh phúc cho bản thân mình, những người xung quanh và các thế hệ sau. 

Ở cấp độ cao hơn, chúng ta cần ý thức về hệ thống tiền tệ và tài chính đang tồn tại và vận hành xã hội; đặc biệt là cách hệ thống này tác động tới mối quan hệ với của chúng ta với tiền, với tự nhiên và với người khác, thậm chí là với chính bản thân mình.

Chúng ta đang sống trong hệ thống kinh tế tư bản chủ nghĩa tân tự do chỉ hướng đến lợi nhuận của cổ đông và chủ doanh nghiệp. Cộng với niềm tin cố hữu về sự khan hiếm, đã thúc đẩy sự cạnh tranh, ưu tiên lợi nhuận, làm mọi thứ để có tiền, bất chấp các giá trị đạo đức, sự bền vững của tự nhiên và tương lai của nhân loại. Đặc biệt, hệ thống này tạo ra sự đo lường sai lầm giá trị của những thứ quan trọng: mối quan hệ, thời gian, tự nhiên, những cánh rừng, con sông, sức lao động… thông qua thứ được gọi là “thị trường” và tiền.

Hệ thống ngân hàng cũng là một phần của nền kinh tế hiện đại, do đó ưu tiên của hệ thống này cũng là lợi nhuận, bất chấp những tác động thiếu bền vững và bất cập tới môi trường và cộng đồng địa phương; nhất là khi ngân hàng hỗ trợ những ngành công nghiệp sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chặt phá rừng, khai thác khoáng sản. Bên cạnh đó, sự bất bình đẳng trong hệ thống tài chính khiến khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng. Trong khi những khách hàng có nhiều nguồn lực được nhận những ưu đãi và hỗ trợ tối đa, những cá nhân và doanh nghiệp nhỏ lẻ rất khó tiếp cận được những nguồn vốn cần thiết từ ngân hàng.

Tương tự với thị trường chứng khoán, một trong những kênh dẫn vốn của nền kinh tế, đây cũng là nơi tạo cơ hội cho sự đầu cơ, đuổi theo lợi nhuận ngắn hạn, đóng góp vào sự bất bình đẳng, tác động thiếu bền vững lên môi trường và xã hội (rất nhiều doanh nghiệp trên sàn chứng khoán có thể có nhiều hoạt động liên quan đến các ngành công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc bóc lột người lao động). Chưa kể sự thành công của thị trường chứng khoán chưa hẳn đã phản ánh sự bền vững và hiệu quả thực sự của nền kinh tế.

Vì thế, chúng ta cũng cần phải tư duy lại về cách chúng ta sử dụng tiền của mình. Thông thường, chúng ta không biết nhiều về những lựa chọn khác bên ngoài các thị trường tài chính truyền thống như ngân hàng, thị trường chứng khoán. Vì thế, chúng mình cũng sẽ giới thiệu về những cách tiếp cận khác về các loại hình ngân hàng thay thế, phương thức đầu tư thay thế như ngân hàng đạo đức, ngân hàng cộng đồng, đầu tư xanh, đầu tư tạo tác động, đầu tư chậm, đầu tư có trách nhiệm xã hội… Đây là những lựa chọn thay thế hướng đến sự tái tạo, lợi ích và sự bền vững của xã hội, con người và tự nhiên.

Bằng cách có những lựa chọn khác khi tiếp cận đến tiền bạc, chúng ta có thể đồng kiến tạo nên một nền kinh tế thu nhỏ tử tế hơn, rộng lượng hơn, biết hợp tác hơn và mang tính tái tạo nhiều hơn; và đặc biệt là có thể hỗ trợ tái tạo sự giàu có thực sự trong cộng đồng: các mối quan hệ có ý nghĩa, những doanh nghiệp và cá nhân đóng góp cho xã hội, tái tạo tài sản thực sự như đất đai, sông suối, cánh rừng. Đây sẽ là cơ sở cho một thế giới bền vững và hạnh phúc được ra đời, phục vụ cho cả con người và trái đất này.

Bắt đầu bằng những mong mỏi và trăn trở đó - làm thế nào để mỗi người đều được trang bị những kiến thức căn bản về tài chính cá nhân, giáo dục tài chính để đạt được an toàn về tài chính, hơn nữa là có thể tạo ra những cách tiếp cận tài chính mang tính tái tạo, có tính nhân văn, chương trình Money IQ - Money EQ đã được hình thành để hiện thực hóa những mong mỏi này của Vcil Community. 

ĐỊA ĐIỂM - TP Hồ Chí Minh
 
Xem thêm thông tin chi tiết tại đây